لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

وقوع حادثه بزرگ انقلاب در سرزمین مکزیک سبب شکل گیری انقلابی در زمینه دیواری در جهان معاصر گردید. طلایه داران نقاشی مکزیک، اوروزکو، ریورا و سییه روس می باشند که در فرهنگ مکزیک به (گروه سه بزرگ) مشهور می باشند. آنها با نقاشی سه پایه ای مخالفت ورزیده و سرانجام نقاشی دیواری را جایگزین آن نمودند. این هنرمندان با استفاده از عناصر هنر کلاسیک اروپا، هنرنوین قرن بیستم و هنربومی سرزمین خویش موفق به خلق هنری زیبا، شکوهمند و موثر در عرصه نقاشی دیواری فضای باز گردیدند.هنرمندان مکزیکی سعی در انتقال مفاهیم و آرمان های انقلاب در قالب نقاشی نمودند، و در این راه علاوه بر استفاده از سبک های گوناگون هنری از فنون و شیوه های سنتی و تکنولوژی جدید در خلق آثار خویش بهره جستند. اگر چه سه هنرمند بزرگ مکزیکی دارای آرمان های مشترک بودند، اما هر کدام به طور خاص و شخصی به ارایه آن پرداختند. این مقاله علاوه بر بررسی خاستگاه هنر نقاشی دیواری در مکزیک، آثار او روزکو، ریورا، و سیکیه روس را مورد بررسی قرار داده است.

پژوهش حاضر تلاش دارد تا ضمن بررسی کارشناسانه تعاریف و عوامل موثر در این شاخه هنری، درک واقعی تری از هنر نقاشی دیواری به عنوان هنری چند رسانه ایی را ارایه دهد. این هنر به لحاظ ماهیت ارتباطی خود، قابلیت های فراوانی در ساختارهای زیبا شناختی، جامعه شناختی، روانشناختی و مسایل فرهنگی، هنری، سیاسی و ... یک جامعه دارد. از این منظر، بررسی فوق تلاش می کند تا با تجزیه و تحلیل عوامل اصلی ( صوری و بیانی) در آفرینش نقاشی دیواری و مصادیق آن، توجه به زیر ساخت های این گرایش هنری را ، به عنوان ضرورت در خلق اثر دیواری معرفی نماید. سپس در قالب این ضرورت، ویژگی هایی را از قبیل ارتباط اثر دیواری با دیوار، معماری، محیط و مخاطب را برای اجرای یک اثر دیواری بر می شمارد. بررسی اهمیت این ویژگی ها در مقام اجرا و آموزش این گرایش هنری به عنوان ضرورت تا بدانجا پیش می رود که می تواند میان هنر دیواری و غیر دیواری فاصله ایی به نسبت هنر و غیر هنر ایجاد نماید.

بیان مسئله: نقاشی دیواری در ارتباط با سه عامل مخاطب، معماری و محیط پدید می آید. از میان این عوامل، محیط نقش اساسی در خلق اثر دیواری دارد؛ چرا که مهم ترین وجه تمایز نقاشی دیواری از دیگر انواعش، شکل یافتن آن تحت تاثیر شرایط و ویژگی های محیط است. محیط پیرامون اثر، به عنوان یک مجموعه بصری، عوامل و کیفیات گوناگونی را شامل می شود که در رابطه مستقیم یا غیرمستقیم با اثر دیواری بوده و شناخت آن ها ضروری به نظر می رسد. این پژوهش درصدد پاسخ به چگونگی رابطه و تاثیر کیفیت های بصری محیط بر نقاشی دیواری است. هدف تبیین تاثیر کیفیات بصری محیط، به عنوان یکی از راهکارهای بهبود و ارتقای سطح کیفی نقاشی های دیواری در منظر شهری است. روش پژوهش: پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی صورت گرفته و شیوه گرد آوری اطلاعات کتابخانه ای است. یافته ها: کیفیت های بصری محیط که عبارتند از شرایط اقلیمی، فضای فرهنگی و هویتی، موقعیت جغرافیایی، شرایط نوری و رنگ حاکم بر فضای محیط، هر کدام ویژگی ها و محدودیت های مختص به خود را داشته که بسته به شرایط دیوار، تاثیراتی تعیین کننده بر فرایند طراحی و اجرای دیوارنگاره ها دارد؛ لذا بررسی آن ها، ضمن دستیابی به قابلیت های موجود در فضای محاط کننده اثر و به فعالیت درآوردن آن ها، به ایجاد فضایی هماهنگ و خلق آثار دیواری مطلوب تر می انجامد. از این رو نقاشی های دیواری را، ضمن حفظ عناصر بنیادین هنری، می توان تابعی از محیط حاکم بر دیوار و کیفیات بصری وابسته به آن دانست، که در تکنولوژی، فرم و محتوا نیز باید با آن در تناسب باشد.

نقاشی دیواری را می توان اولین زایش راستین هنر انسان در سپیده دم تاریخ هنر دانست. نقاشی دیواری و دیوارنگاری از جمله هنرهایی است که اگرچه سابقه ای چندهزارساله در عرصه هنرهای تجسمی ایران دارد، اما در میان هنرهای معاصر با پا گرفتن مرکز زیباسازی شهرداری ها در دهه های اخیر بود که به صورت گسترده به آن توجه شده است. این پژوهش تلاش دارد تا دلایل ایجاد نقاشی دیواری در دوران معاصر را مورد بررسی قرار دهد. سپس نیازهای امروز جامعه شهری شهر همدان به نقاشی دیواری که همانا ارتقاء محیط شهری مطابق با سلیقه مخاطب عام به همراه ایجاد سرزندگی و شادابی روح شهر است را مطرح نماید. برای نائل آمدن به این هدف ابتدا تعریف صحیحی از نقاشی دیواری مطرح می شود و وجه تمایز آن با نقاشی و همچنین نقاشی های بزرگ مشخص می گردد. سپس با تمرکز بر چهار معیار توجه به فضای فرهنگی و جغرافیایی شهر، توجه به ویژگی های حیطه استقرار اثر در مکان (بررسی جنس مخاطب از نظر کیفیتی و فرهنگی)، ارتباط اثر با بستر پیرامونی، و استخدام تصویر در خدمت هدف و موضوع مورد نظر آثاری از شهر همدان مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی آسیب های بصری ارائه شده در نقاشی های دیواری اجرا شده در شهر همدان را بررسی می کند و در نتیجه راهکارهای جلوگیری از آلودگی بصری که همانا بهره مندی از متخصصان هنر، اجتناب از قضاوت های غیرکارشناسانه و همچنین توجه به موقعیت و فرم و مضمون دیوار را مطرح می نماید.

نقاشی دیواری را می توان نخستین شکل آفرینش هنری بشر، در تاریخ هنر دانست که از گذشته های دور تا امروز ادامه یافته و تأثیر آن بر زندگی انسان ها همچنان پابرجاست. این آثار، علاوه بر جنبه تاریخی ارزشمند، از منظر زیبایی شناختی نیز اهمیت ویژه ای دارند. از این رو هدف پژوهش حاضر، تحلیل فرم های بصری در نقاشی های دیواری ایران است، در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و کتابخانه ای بوده است. یافته ها حاکی از آن بود که بررسی و تحلیل تحلیل فرم های بصری در نقاشی های دیواری ایران در مطالعات بسیار حایز اهمیت می باشد. ساماندهی نقاشی های دیواری با رعایت اصول فرم های بصری و جنبه های تصویری در فضاهای شهری امری ضروری است. بخش قابل توجهی از آلودگی های بصری، هرج و مرج و شلوغی که در محیط های شهری مشاهده می شود، ناشی از عدم هماهنگی این عناصر با محیط اطراف است. تشدید این ناهماهنگی های بصری می تواند به شکل گیری ناآرامی های روانی در میان شهروندان در طول روز منجر شود.